Kira Hukuku

Kira hukuku, bir malın kullanma hakkının, belirli bir süre için ve genellikle bir bedel karşılığında bir kişiye devredilmesini düzenleyen hukuk dalıdır. Türkiye’de kira ilişkileri, Türk Borçlar Kanunu (TBK)’nun 299. ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir.

Kira Sözleşmesi Nedir?

Kira sözleşmesi, bir tarafın (kiraya veren), bir malın kullanılmasını diğer tarafa (kiracıya) bırakmayı; diğer tarafın ise bu kullanım karşılığında bir bedel (kira bedeli) ödemeyi taahhüt ettiği bir sözleşmedir.

• Konu: Taşınır veya taşınmaz bir mal olabilir (ör. ev, araç, işyeri).
• Şekil: Yazılı yapılması zorunlu değildir; sözlü sözleşmeler de geçerlidir.

Kira Türleri

Adi Kira: Konut veya işyeri gibi taşınmazların kiralanması.

Hasılat Kirası: Ürün elde etmek amacıyla kullanılan tarla, bahçe gibi malların kiralanması.

Finansal Kiralama (Leasing): Ekonomik yatırım amacıyla kullanılan ekipmanların veya makinelerin kiralanması.

Kira Sözleşmesinin Unsurları

Kiraya Veren: Malın sahibi veya malı kiraya verme yetkisi olan kişi.

Kiracı: Malı kullanma hakkını elde eden kişi.

Kira Bedeli: Sözleşme ile kararlaştırılan kullanım karşılığında ödenen ücret.

Kira Süresi: Belirli bir süreyle sınırlı veya belirsiz süreli olabilir.

Kiracı ve Kiraya Verenin Hak ve Yükümlülükleri

Kiraya Verenin Yükümlülükleri:

Malı Teslim Etme: Kullanıma elverişli şekilde kiracıya teslim etmek.

Kullanıma Engel Olmamak: Kiracının malı kullanmasına müdahale etmemek.

Bakım ve Onarım: Gerekli bakım ve onarımları yapmak.

Kiracının Yükümlülükleri:

Kira Bedelini Ödeme: Sözleşmede belirlenen sürelerde kira bedelini ödemek.

Malı Özenle Kullanma: Malı amacına uygun ve zarar vermeyecek şekilde kullanmak.

Zamanında İade: Kira süresi sona erdiğinde malı iade etmek.

Kira Sözleşmesinin Sona Ermesi

Süre Bitimi: Belirli süreli sözleşmelerde süre dolunca sona erer.

1. Fesih:
   • Kiracının Haklı Nedenle Feshi: Malın ayıplı olması gibi durumlarda.
   • Kiraya Verenin Haklı Nedenle Feshi: Kiracının kira bedelini ödememesi gibi durumlarda.
2. Tarafların Anlaşması: Karşılıklı rıza ile sona erdirilebilir.
3. Tahliye Davası: Kiraya veren, hukuki bir sebebe dayanarak mahkemeden tahliye talep edebilir.

Kira Artışı ve Tahliye Süreçleri

Kira Artışı:

Konut ve işyeri kiralarında kira artışı, 12 aylık TÜFE ortalamasına göre yapılabilir (sözleşmede aksi belirtilmedikçe).

İşyerleri için 2024 yılı sonuna kadar bu oran %25 ile sınırlıdır.

Tahliye Süreci:

Kiracının ödeme yükümlülüklerini yerine getirmemesi.

Kiraya verenin konut ihtiyacı nedeniyle tahliye istemesi.